Rwa kulszowa - przyczyny, objawy, rehabilitacja

Rwa kulszowa (potocznie zwana zapaleniem korzonków lub postrzałem) jest określeniem zespołu objawów bólowych, wynikających z podrażnienia lub ucisku nerwu kulszowego. Ból występuje w okolicach odcinka lędźwiowo-krzyżowego, pośladka oraz kończyny dolnej.

Odczuwalny jest silny ból okolicy lędźwiowej, który promieniuje do pośladka, tylnej powierzchni uda, łydki albo stopy. W niektórych przypadkach bywa na tyle uporczywy, że pacjent nie jest w stanie w ogóle chodzić, przyjmuje pozycję leżącą. Bólowi może towarzyszyć uczucie drętwienia, mrowienia kończyn.

Rozróżniamy trzy rodzaj rwy:

• rwa kulszowa – ból promieniujący do nogi spowodowany uciskiem i zapaleniem dolnych korzonków lędźwiowych

• rwa udowa – ból promieniujący do nogi spowodowany uciskiem i zapaleniem dolnych korzonków lędźwiowych

• rwa barkowa – ból promieniujący do ręki spowodowany uciskiem i zapaleniem korzonków szyjnych

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk na korzenie nerwowe w kanale kręgowym przez fragment krążka międzykręgowego. Mówimy wtedy o bólu korzeniowym (lub potocznie o „zapaleniu korzonków”). Do powstania bólu korzeniowego może się również przyczynić:

• dyskopatia,
• skolioza
• choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa.
  

Przyczyną bólu korzonków mogą być jednak także:

• stres,
• przeciążenie kręgosłupa,
• zła pozycja ciała podczas pracy, 
• infekcje wirusowe i bakteryjne stawów i kości,
• wykonanie gwałtownego ruchu i gwałtowne podniesienie czegoś ciężkiego,
• intensywne uprawianie sportu,
• niedobór witaminy B1,
• dieta uboga w wapń,
• zmiany nowotworowe

Rwa kulszowa występuje u 13-40% społeczeństwa, a co roku zapada na nią około 1-2% populacji. W ciągu 2 miesięcy od początku objawów u 90% pacjentów z bólami krzyża oraz u 70% pacjentów z rwą kulszową dochodzi do istotnej poprawy, jednak nawrotowy ból krzyża pojawia się aż u 75% z nich w różnym okresie życia.

Rehabilitacja i fizykoterapia są ważnymi krokami w zachowawczym leczeniu rwy kulszowej. Im wcześniej wdroży się odpowiednie ćwiczenia, tym mniejsze jest ryzyko przejścia ostrego bólu w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa.

Zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak przezskórna elektrostymulacja (TENS), ultradźwięki (niewskazane w okresie ostrym) czy ciepło i krioterapia, stanowią metody uzupełniające, ułatwiające właściwą rehabilitację. Leczenie oparte tylko na zabiegach fizykoterapeutycznych przynosi zdecydowanie mniejsze rezultaty w porównaniu z równoczesnym stosowaniem zabiegów i ćwiczeń fizycznych.

Pacjent powinien stale i systematycznie kontynuować rehabilitację czynną (ćwiczenia aerobowe, wzmacniające mięśnie brzucha i przykręgosłupowe, ćwiczenia rozciągające itd.).

Program ćwiczeń musi być dobrany indywidualnie i wspomagany przez rehabilitanta aż do momentu, w którym pacjent będzie w stanie samodzielnie kontynuować systematyczne ćwiczenia w domu.